روماتولوژی (Rheumatology) به معناي علم شناخت بیماری های استخوان و مفاصل ( بيماري هاي رماتيسمي ) و رشته اي فوق تخصصي است كه پزشكان در اين رشته بعد از گذراندن تخصص داخلي بزرگسالان و داخلي كودكان به تحصيل در آن مي پردازند .
بیماری هایی که در این راستا مطرح هستند شامل:
1- بیماری های مفصل که با علت های متفاوت به شرح زیر می تواند باشد:
- علت التهابی (Inflammatory) مانند بیماری ارتریت روماتوئید و لوپوس سیستمیک و بهجت و...
- علت مکانیکال: مانند بیماری استئوارتریت (Osteoarthritis) که اسم دیگر آن آرتروز (Arthrosis) می باشد.
- علل یا منشا نورولوژیک : آسیب مفصل بدنبال آسیب سیستم عصبی که در اندامها ایجاد می شود. مانند نوروپاتی بدنبال دیابت و ...
- علل متابولیک: آسیب مفصل بعلت بیماری زمینه ای فرد مانند دیابت ٫ نقرس وپوکی استخوان می باشد.
- علل عفونی: علت های عفونی متعددی مانند باکتری ها و یا تب مالت و یا سل می توانند باعث ابتلای مفصل شوند.
2 - علل خارج مفصل: در اطراف مفصل ضمائمی وجود دارد که هرکدام از آنها می توانند با علل متفاوت دچار آسیب شده و ایجاد بیماری نمایند. ضمائم مفصل عبارتند از:
- تاندونها که التهاب آنها تاندونیت (Tendinitis) مانند بیماری تنیس بازان یا بیماری گلف بازها نامیده می شود.
- به تورم اطراف تاندونها که تنوسینوویت (Tenosynovitis) گفته می شود.
- کیست های اطراف مفصل که کیست سینویال (Synovial Cyst) گفته می شود.
3 - بیماری های استخوان که با علل متعددی ایجاد می شود:
- علت متابولیک: که سردسته آنها بیماری پوکی استخوان و یا استئوپروز (Osteoporosis) می باشد.
- علل عفونی: که می تواند با منشا باکتری ها و یا قارچ ها باشد که به آن بیماری استئومیلیت (Osteoemyelitis) گفته می شود.
4 - بیماریهای ستون فقرات که عوامل مختلف می تواند در ایجاد آن دخیل باشد که عبارتند از:
- بیماری های التهابی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزانت (Ankylosing spondylitis) سردسته آنهاست
- بیماریهای با علت های مکانیکال که علل آن استئوآرتریت مهره های گردن و یا بیماری های فتق دیسک(Disc herniation) می باشد که باعث ایجاد اثر فشاری بر روی ریشه عصب شده و دردهای ارجاعی به اندام های فوقانی و تحتانی ایجاد می کند.
- علل عفونی که در آن عفونت های مختلفی مانند باکتری ها، سل و یا بروسلا می توانند باعث دیسک شده و مهره های کمر را مبتلا نمایند.
5 - بیماری های بافت همبند (Convective tissue) که در آن تمامی قسمت های مختلف می تواند مراتبی از ابتلا را داشته باشد. مانند بیماری لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا ( SLE Systemic Lupus Erythematosis )
با توضیح فوق متوجه می شویم دامنه علم روماتولوژی بسیار وسیع است. شیوع این بیماری ها در مطالعات جهانی حدود 40-30 درصد می باشد. در مطالعه صورت گرفته در ایران شیوع این بیماری ها در جامعه شهری9/41 درصد و در جامعه روستایی 66 درصد می باشد.
روماتولوژيست كيست؟
به پزشکان حاذق ، با تجربه و با صلاحيت كافي در تشخيص و درمان بيماري هاي استخوان و مفاصل روماتولوژيست مي گويند .